Czy każde pudło jest kartonem? Czy faktycznie pudła produkowane są z kartonów?
Wyjaśnijmy różnice między pudłem, kartonem, a tekturą...
Przywykliśmy już do całkowicie odmiennego znaczenia niektórych nazw z języka potocznego względem nomenklatury poligraficznej. Idealnym przykładem jest kreda, czyli nazwa, która przylgnęła do powlekanych papierów bezdrzewnych mimo braku jakiegokolwiek związku kredy z fizycznymi właściwościami tych papierów. Podobnie jest z offsetem, jak potocznie nazywamy papiery niepowlekane bezdrzewne. W zasadzie każde z podłoży przeznaczonych do druku offsetowego mogłoby występować pod tą nazwą, z jakichś jednak względów, przyjęło się jednak, że to właśnie najpopularniejszy, najczęściej (choć być może już niedługo) stosowany, niepowlekany papier przyjął miano offsetu.
Jednak pewnych pojęć w poligrafii mylić nie wypada i tak właśnie jest z kartonami. We wcześniejszym wpisie „kartony – wprowadzenie” informowaliśmy, że to potoczna, choć błędna nazwa dla tektur warstwowych. Weszła jednak do obiegu na tyle skutecznie, że przyjęła je cała poligrafia i w tym wpisie chcielibyśmy wskazać kolejne potoczne znaczenie dla kartonów, którego już branża nie jest w stanie zaakceptować.
Każdy spotkał się z określeniem kartony do przeprowadzki, „potrzebuję duży karton, aby zapakować coś do wysyłki”. W świadomości ludzi spoza branży opakowaniowej karton zwykł być określeniem dużego pudła fasonowego. To już niestety jest błąd, którego branża poligraficzna nie przyjęła do swojej mowy potocznej i kartony w żadnym wypadku nie powinny być mylone z pudłami tj. opakowaniami wykonanymi z warstwowej tektury falistej. Co nawet nieco dziwi, bo pudełka mogą być również wyprodukowane z kartonu opakowaniowego. Mówimy tu jednak o mniejszych opakowaniach, które znajdują zastosowania w branży kosmetycznej, farmaceutycznej, motoryzacyjnej – wszędzie tam, gdzie potrzebne jest jednostkowe sztywne opakowanie produktu. Mówiąc wprost, karton to nie pudło, mimo iż można z kartonu wykonać pudełko.
Kolejnym powszechnym błędem jest mylenie tektury z kartonami. W poligrafii występuje tektura lita, z której produkowane są np. puzzle lub segregatory. Jest to najsztywniejsze i najgrubsze podłoże stosowane w poligrafii, jednak nie nadaje się do druku bezpośredniego w odróżnieniu do kartonów. Należy również zdecydowanie odróżnić tekturę litą od tektury falistej, z której właśnie powstają pudła. Tektury faliste różnią się miedzy sobą grubością wynikającą z ilości warstw i rodzaju fali. Im więcej warstw tym większa amortyzacja, a tym samym ochrona pakowanych produktów. Im cięższy przedmiot pakujemy tym grubszą i sztywniejszą tekturę falistą powinniśmy wykorzystać do produkcji pudła, w którym będzie przechowywany.
Dla laika sprawę kartonów komplikuje dodatkowo ich różnorodność. Mamy kartony graficzne i opakowaniowe, a wszystkie dzielimy ze względu na ich strukturę, skład, budowę i co za tym idzie kolor spodu na kilka podgrup. Można powiedzieć, że wszystkie kartony graficzne mogą być kartonami opakowaniowymi, ale nie każdy karton opakowaniowy możemy określić graficznym.
Najpopularniejsze kartony to grupa GC1 z białym spodem i GC2 ze spodem kremowym. To surowce najczęściej wykorzystywane do produkcji wspomnianych opakowań jednostkowych np. herbaty lub makaronu. Kartony z białym spodem równie często zostają wykorzystane jako okładka dla miękkiej oprawy książek.
Spotykamy również kartony GD i GT z szarym spodem, makulaturowe o mniejszej sztywności dla mniej prestiżowych zastosowań lub o krótkim czasie użytkowania jak np. opakowania części samochodowych czy nawet pasty do zębów. Mocno upraszczając sprawę niskie gramatury tych kartonów określamy linerami i z reguły służą do kaszerowania (sklejenia) z innym, bardziej sztywnym surowcem lub jako przekładki oddzielające produkty np. na palecie. Nie wypada nie wspomnieć o coraz bardziej modnych kartonach ze spodem brązowym GC. To bardzo wytrzymałe, często odporne na wilgoć kartony wykorzystywane np. do produkcji opakowań (wielopaków) produktów mrożonych lub przechowywanych w chłodniach takich jak jogurty lub piwo. Jest to ekologiczna alternatywa bo w całości biodegradowalna dla opakowań foliowych jednak znajduje coraz szersze zastosowanie w kreacjach graficznych.
Najbardziej wyszukaną grupą przeznaczoną do najbardziej prestiżowych zastosowań są kartony celulozowe SBS i SBB, bielone, gładzone i powlekane nawet obustronnie. To surowiec do produkcji opakowań premium, eleganckiej papeterii w połączeniu z uszlachetnieniami. Doskonale poddają się obróbce introligatorskiej takiej jak tłoczenie i wykrawanie.
